Bekeerlingengedrag: een spiegel voor de ummah

De term “bekeerlingengedrag” is de laatste tijd een populaire uitdrukking geworden op social media. Helaas wordt het vaak met een negatieve ondertoon gebruikt, vooral als bekeerlingen zich uitspreken over islamitische normen en waarden of deze zelf naleven. De term, die op het eerste gezicht onschuldig lijkt, roept eigenlijk diepe vragen op over onze houding als ummah ten opzichte van bekeerlingen en de fundamenten van onze religie. 

We zien dat bekeerlingen op social media steeds vaker worden weggezet als overijverige moslims die “altijd wat te zeggen hebben” of “perfect willen zijn”. Dit kwam bijvoorbeeld naar voren toen een bekeerling reageerde op een video van een moslima met 'hijab' die bokste in strakke kleding. Haar opmerking over de gepastheid hiervan werd niet op de inhoud beoordeeld, maar afgedaan met: “Altijd weer die bekeerlingen die iets te zeggen hebben.”

Een ander voorbeeld was een zuster die op Instagram deelde hoe ze haar kind had uitgelegd dat Sinterklaas niet alziend is en dat die eigenschap alleen aan Allah toebehoort. Ze verving de traditie door haar zoon een cadeautje te geven, met als doel om zijn geloof in tawheed te versterken. Ook hier volgden felle reacties: “Typisch bekeerlingengedrag. Wij doen zo ons best om te integreren, en zij maakt alles weer moeilijk door 'haar' islamitische normen en waarden.”

De term "bekeerlingengedrag" wordt dus niet gebruikt om de daad of intentie van de bekeerlingen te analyseren, maar eerder om bekeerlingen als groep te ridiculiseren en hun inspanningen te ondermijnen. Dit roept fundamentele vragen op over onze eigen houding als gemeenschap. 

Laten we beginnen met de kern: Islamitische normen en waarden zijn niet "van iemand". Ze behoren niet toe aan een cultuur, een etniciteit, of een groep mensen. Ze zijn afkomstig van Allah subhanahu wa ta’ala en werden onderwezen door de Profeet ﷺ. Het is onjuist om deze normen en waarden te bestempelen als “die van een bekeerling” of “die van een cultuur”. De gepaste vraag is dus niet wie deze waarden aanhoudt, maar eerder waarom iemand ze negeert.

Wanneer een bekeerde zuster islamitische waarden naleeft en haar kind opvoedt in tawheed, dan volgt zij niet “haar eigen” normen, maar gehoorzaamt zij de richtlijnen van Allah en Zijn Profeet ﷺ. Het probleem ligt niet bij haar keuzes, maar bij degenen die deze keuzes afdoen als “Onnederlandse normen”. Islam is universeel en niet gebonden aan nationale of etnische grenzen. Iedereen die moslim is, hoort deze waarden te implementeren of op zijn minst te respecteren. 

Een andere uitspraak is dat bekeerlingen niet bijdragen aan “integratie”. Er wordt zelfs beweerd dat ze de gemeenschap op een “achterstand” zetten. Maar wat betekent integratie in deze context? Als we integratie definiëren als het opgeven van islamitische normen en het vervangen door onislamitische gebruiken, zoals Sinterklaas, dan inderdaad heeft het hier een negatieve invloed op. 

Maar is dit echt integratie, of is het simpelweg conformeren aan een maatschappelijke verwachting? Is het echt “Nederlands” om je eigen (islamitische) normen en waarden weg te gooien en die te vervangen door gebruiken die niet bij jouw geloof passen? Nederland staat bekend om zijn vrijheid, individualiteit en tolerantie. Is het niet juist Nederlands om te mogen doen wat jij zelf wilt, zolang je daarmee niemand tot last bent of beledigt?

Laten we deze vraag omdraaien: ben jij werkelijk beledigd als een bekeerling ervoor kiest om geen Sinterklaas te vieren? Of ben je simpelweg ongemakkelijk met het idee dat iemand anders de keuze maakt om trouw te blijven aan hun geloof, zelfs als dat betekent dat ze een gebruik loslaten dat voor jou misschien bekend is? En wat hebben jouw ouders of grootouders, die waarschijnlijk hard hebben gewerkt om te “integreren”, hier überhaupt mee te maken? Hun inspanningen om een plek te vinden in de samenleving waren gebaseerd op respect en hard werken – niet op het omarmen van gebruiken die hun geloof of cultuur tenietdoen.

Integratie betekent niet dat iedereen dezelfde dingen moet doen of geloven. Het gaat om het samenleven in wederzijds respect, waarbij je elkaars verschillen accepteert en waardeert. Als je accepteert dat jouw buurvrouw het Sinterklaasfeest viert en een kerstboom in huis haalt, waarom zou je dan moeite hebben met een bekeerling die ervoor kiest om dit niet te doen? Uiteindelijk gaat het om een persoonlijke keuze die geen enkele invloed heeft op jouw leven, behalve als je ervoor kiest om het je persoonlijk aan te trekken.

De vraag die we ons moeten stellen is: streven we naar een samenleving waarin iedereen hetzelfde is, of naar een samenleving waarin mensen vrij zijn om hun overtuigingen en gebruiken te behouden, zolang ze hiermee niemand kwaad doen? De laatste lijkt veel meer in lijn te zijn met de werkelijke kernwaarden van Nederland.

Bovendien is het absurd om te suggereren dat bekeerlingen de islamitische gemeenschap op een achterstand zetten door hun toewijding aan de religie. Vormt eenieder - bekeerling of moslim van huis uit - die zich wil houden aan de kernwaarden van de Islam niet juist als inspiratie? Het zijn juist de moslims die de islamitische waarden loslaten om zich te conformeren aan de wensen van anderen die de islamitische gemeenschap op een achterstand zetten. 

Wanneer we de term “bekeerlingengedrag” gebruiken als wapen tegen degenen die hun religie proberen te praktiseren, vergeten we de schade die we aanrichten. Voor bekeerlingen is het al moeilijk genoeg om zich te handhaven in een omgeving die vaak tegenstrijdig is met hun nieuwe geloof. Het is een uitdaging om vast te houden aan het gebed, de hijab, en andere verplichtingen, terwijl hun omgeving, de maatschappij – en tegenwoordig dus zelfs mede-moslims – hen ontmoedigen.

Hoe denk je dat het voelt voor nieuwe moslims om aan collega's uit te leggen dat ze niet willen deelnemen aan Sinterklaas, terwijl andere moslims op het werk dat wel doen? Hoe moeilijk is het voor bekeerlingen om te zeggen dat ze graag willen bidden op school, terwijl andere islamitische klasgenoten dat niet doen? Hoe moet een bekeerling aan haar ouders uitleggen dat ze graag de hijab wilt dragen, terwijl haar buurvrouw dat niet nodig vindt? Wanneer je een bekeerling belachelijk maakt omdat hij of zij zijn geloof serieus neemt, maak je het niet alleen moeilijker voor hen, maar schaad je ook de representatie van de Islam in zijn geheel.

Sterker nog, als bekeerling zijnde kan ik me genoeg momenten herinneren waarop mijn ouders thuiskwamen met dit soort ervaringen: ze waren ergens een moslim tegengekomen die ervoor koos de Islam niet te praktiseren en vroegen vervolgens waarom ik dit dan perse wél moest doen. Was dat niet een beetje overdreven? Zelfs die moslims die ze tegen waren gekomen vonden dat namelijk en waren daar niet ingetogen over: "Dat hoeft toch allemaal niet zo streng. Geloof zit in je hart."

Oké, en nu moet ik dus aan mijn niet-moslim ouders gaan uitleggen dat dit helemaal niet de visie van de Islam is. Dat deze mensen geen idee hebben waar ze het over hebben en dat ik het toch anders ga doen. Dat ik ervoor kies om Allah’s voorschriften te volgen, ongeacht wat anderen vinden of doen. Maar hoe leg je dat uit aan ouders die deze tegenstrijdige informatie van andere moslims krijgen? Denk jij daar aan als je deze uitspraken doet? Hoe moeilijk je het deze bekeerlingen maakt?

Denk je niet dat zij het al moeilijk genoeg vinden om de band met hun ouders te navigeren, zonder dat jij al deze onwaarheden erbovenop gooit? Is dit juist geen belemmering in integratie? Niet in de bredere maatschappij, maar in hun integratie in de ummah en in het leven als praktiserende moslim? 

Voor degenen die kritiek hebben op 'bekeerlingengedrag' is het tijd om een stap terug te doen en te reflecteren. Is je kritiek gebaseerd op de Quran en Soennah of op je eigen voorkeuren en gemakzucht? Als moslim zijnde ben je ervan overtuigd dat je ooit voor Allah zal komen te staan: zal je dan trots zijn op het feit dat je anderen ontmoedigde de Islam te praktiseren? Of zal je wensen dat je zelf meer had gedaan voor je religie? 

Het gebruiken van termen zoals 'bekeerlingengedrag' zegt meer over degenen die deze term gebruiken dan over bekeerlingen zelf. Het is een spiegel die ons confronteert met onze eigen tekortkomingen en ons herinnert hoe ver wij ons soms verwijderen van de kernwaarden van de Islam. 

Weet dat, hoe goed jij ook 'geïntegreerd' bent, je de tevredenheid van de mensen toch nooit zal behalen. 

Allah zegt in de Quran:

وَلَن تَرْضَىٰ عَنكَ ٱلْيَهُودُ وَلَا ٱلنَّصَـٰرَىٰ حَتَّىٰ تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ ۗ قُلْ إِنَّ هُدَى ٱللَّهِ هُوَ ٱلْهُدَىٰ ۗ وَلَئِنِ ٱتَّبَعْتَ أَهْوَآءَهُم بَعْدَ ٱلَّذِى جَآءَكَ مِنَ ٱلْعِلْمِ ۙ مَا لَكَ مِنَ ٱللَّهِ مِن وَلِىٍّۢ وَلَا نَصِيرٍ ٱلَّذِينَ ءَاتَيْنَـٰهُمُ ٱلْكِتَـٰبَ يَتْلُونَهُۥ حَقَّ تِلَاوَتِهِۦٓ أُو۟لَـٰٓئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِۦ ۗ وَمَن يَكْفُرْ بِهِۦ فَأُو۟لَـٰٓئِكَ هُمُ ٱلْخَـٰسِرُونَ ٠

"En de joden en de christenen zullen nooit tevreden met jou zijn, totdat jij hun religie zult volgen. Zeg: "Waarlijk, de Leiding van Allah is de (enige) Leiding." En als jij hun begeerten volgt, nadat de kennis tot jou is gekomen, dan zul jij tegen Allah geen beschermer of helper hebben. Degenen aan wie Wij het Boek hebben gegeven, dragen het op de juiste manier voor. Zij zijn degenen die erin geloven. En degenen die er niet in geloven, zij zijn de verliezers." Soerat Al-Baqarah 2: ayat 120-121

Geen mate van "aanpassing" aan onislamitische praktijken zal de tevredenheid van de samenleving opleveren. Wat blijft, is onze verplichting tegenover Allah. Dus laten we stoppen met het creëren van verdeeldheid binnen onze ummah. In plaats daarvan moeten we elkaar ondersteunen en aanmoedigen om dichter bij Allah te komen.

Als we ons geloof allemaal invullen op de manier die we zelf willen en niet volgens hetgeen de Profeet ﷺ ons heeft geleerd, wat van Allah afkomstig is, wat blijft er dan straks nog over van onze religie? Wat blijft er nog over van de Islam als het geloof alleen in ons hart zit en het niet meer nodig is om dit op wat voor manier dan ook te uiten? Is de Islam een soort buffet waarbij je zelf kunt kiezen wat je wilt en de rest kun laten liggen? Nee! Het is een compleet, allesomvattend systeem dat ons leidt naar succes in dit leven en het Hiernamaals.

Als je het geloof alleen in je hart houdt zonder het te praktiseren, wat maakt je dan nog moslim? Of ben je dan gewoon een algemeen “gelovige” in een god – maakt niet uit welke? De Islam onderscheidt zich door zijn duidelijke richtlijnen en praktijken die direct van Allah komen. Zonder deze richtlijnen, zonder gebed, zonder hijab, zonder vasten, zonder tawheed, wordt de Islam een leeg concept, niet meer dan een vage spiritualiteit.

De vraag die we onszelf moeten stellen is: willen we dat onze religie behouden blijft zoals Allah en Zijn Profeet ﷺ het ons hebben overgedragen, of laten we het vervagen tot iets dat geen houvast meer biedt? Allah heeft ons gezegend met een complete manier van leven, en het is aan ons om dat te bewaken en door te geven, niet om het te verwateren.

En voor de bekeerlingen onder ons: als iemand zegt dat je “bekeerlingengedrag” vertoont omdat je je aan de religie houdt, wees dan trots. Want op de Dag des Oordeels zal dit gedrag een bron van trots en beloning zijn, in shaa Allah.

Moge Allah ons allen leiden, versterken in onze iman en verenigen in het volgen van Zijn pad. Ameen.